MAN IN THE LONG BLACK COAT

Jeden z najbardziej przejmujących, nabrzmiałych samotnością utworów Dylana, pogrążony w dusznych grzęzawiskach.

Podobno – tak twierdzi sam Dylan w Kronikach – był to ostatni lub jeden z ostatnich numerów napisanych na album Oh Mercy. Producent Daniel Lanois łaził za BD i zrzędził, że materiał niby jest, ale jeszcze nie mamy czegoś na miarę Masters of War. I wreszcie Muza kopnęła Boba w zadek i mamy perłę.

[To pan Lanois we własnej osobie z tamtych lat. Widać, jak błaga o perłę.]

{il. za https://theanalogkidblog.com/page/10/}

Perłę mroczną, mętną, duszną i fatalną.

Najprostsze, najatrakcyjniejsze, najbardziej narzucające się egzegezy wskazują, że piosenka odwołuje się do obecnej w wielu kulturach, zwłaszcza Północy, opowieści o kochanku z zaświatów. Czarny płaszcz i anonimowość mężczyzny oraz to, jak skutecznie wywołuje on dziewczynę/kobietę z naszej rzeczywistości i zabrać ją z sobą do innej – jest zaiste sugestywny.

{il. za http://www.altarandthrone.com/music-monday-bob-dylans-accidental-profundity/}

Pejzaż, który tworzy scenerię tej mrocznej historii, jest iście klaustrofobiczny. (Afrykańskie drzewa sugerują, że to ciepła okolica, choć niekoniecznie w samej Afryce – może być gdzieś blisko Nowego Orleanu, gdzie piosenka została nagrana). Statystujący tu mieszkańcy, kaznodzieja i parafianie, sąsiedzi, uczestnicy zabawy w świetlicy czy tancbudzie – są wtopieni w miasteczko, miękką od miazmatów ziemię, zaściankową atmosferę i swoje uprzedzenia, jakby ktoś im zanurzył stopy w stygnącej lawie i tak zostawił.

Ona odeszła z Nieznajomym, oni zostaną tu na wieki. Kto jest potępiony?

Może zresztą Nieznajomy to nie tyle duch/upiór czy sam pan Śmierć, ile po prostu Tajemniczy Wędrowiec, z krwi i kości, ale z dalekich stron, Obcy, który kilkoma szeptami , spojrzeniem i aurą zawrócił jej w głowie i powiódł ze sobą Dokądś-Tam. Ich spełnienie (?) wcale jednak nie oznacza, że mamy prawo do optymistycznych domysłów. Fatalizm piosenki to jej główny składnik.

{il. za: http://vibratingwiththeuniverse.blogspot.com/2013/04/ghost-lover.html}

A nad tym wszystkim unoszą się jeszcze upominające, bezpardonowe słowa kaznodziei i powtarzane może pokątnie przekonanie, że wszystko, co się wydarza w życiu – i samo życie, i śmierć – to element czegoś innego, że wszyscy płyniemy w kosmicznym nurcie, a życia i śmierci właściwie nie ma. Tylko orbity tego płynięcia są zamknięte, a On zdołał jakoś przenieść Ją w inny wymiar lub choćby na inny krąg.

Ciekawą animację stworzył ktoś prywatnie do piosenki:

Przekład był trudny w dwóch aspektach. Po pierwsze, trzeba było znaleźć frazę, która da się wtłoczyć w dźwięki powtarzanego w każdej zwrotce tytułu (a końcówka męska była konieczna, bo piosenka jest bardzo wyraziście zrytmizowana). Z „mężczyzny” bądź „człowieka” (Man) zrobił się ostatecznie „Ten” (co czarny miał płaszcz).

Po drugie zaś, siadłem do niego ostatecznie w najtrudniejszym czasie mojego życia, we wrześniu 2015. Powstał właściwie w jeden dzień. Może dlatego jest tak ciemny. Ale miał taki być, bo i oryginał jest posępny.

Zaczęliśmy już grać z zespołem utwór na koncertach. Debiut nastąpił we wrześniu 2017 w Siennej, w duecie z Jackiem – Jacek grał na gitarze rezofonicznej, ja uderzałem kciukiem w struny dwunastki.

Ten patent przenieśliśmy na cały zespół. Jacek z reguły rozpoczyna utwór kilkoma frazami na dobro, granymi ad lib. Potem dołączam ja z dwunastką, już rytmicznie. Krzysztof gra powolne, „szamańskie” figury na bębnach i shakerze. Marek sadzi powolne kopczyki na kontrabasie. Tomek przez większość utworu cichutko tli się na organowych nutach klawisza, by w końcówce chwycić za puzon sopranowy i zagrać tęskną codę w nowiu.

A słowa, którymi dopełniam ich piękną muzykę (nieodległą od Dylanowskiej, ale naszą), brzmią tak:

TEN, CO CZARNY MIAŁ PŁASZCZ

Świerszcze cykają i wzbiera nurt

sukienka już wyschła, napina się sznur

okno otwarte, huragan dmie

gaj afrykańskich przygina drzew

nie słyszał nikt, by zabrzmiał rozstania płacz

odeszła z tym, co czarny miał płaszcz

Widziano go, jak kręcił się przy

podmiejskiej tancbudzie wśród nocnej mgły

podobno przywołał biblijny tekst

słysząc ją, jak go pyta, czy zatańczyć chce

patrzyła mu w oczy, w tę jak maska twarz

kurz okrywał tego, co czarny miał płaszcz

O deprawacji sumień i dusz

pastor mówił, a każdy drżał od jego słów

„Sumienie przez życie nie może cię wieść

skoro poi je kłamstwo, a karmi je grzech

niełatwo to przełkniesz, gdy w występku trwasz”

ona serce dała temu, co czarny miał płaszcz

A inni z kolei wyrażają sąd

że cokolwiek uczynisz, nie będzie to błąd

lecz życie i śmierć to zwid, na to zważ…

Zniknęła z tym, co czarny miał płaszcz

Dym od miesięcy po wodzie się snuł

pnie drzew wyrwanych pokrył już muł

coś dudni, hurkoce i ziemia drży

końskie truchło okłada ktoś od kilku dni

bez listu, bez słowa – bladł jej zarys, aż

odeszła z tym, co czarny miał płaszcz